Menu
Door Fenna ter Haar.
Babette Duller (1965) is directeur van Ve-Ka groothandel en heeft een passie voor glazuren. In de jaren vijftig begon het familiebedrijf met eigen glazuren voor reducerend stoken in de gasoven. De focus is desondanks verschoven naar aardewerk en nu komen daar steenglazuren bij. Hier ligt een schat aan glazuurkennis vanuit de vorige generatie. En over glazuur willen we alles weten.
“We hebben wel een tik. We houden erg van blauw, vooral turquoise. Ik ben ook altijd gekleed in blauw. Het is een handelsmerk geworden”, vertelt Babette. Ze pakt een tajine met diverse tinten levendig blauw. “Deze vind ik erg mooi, met effectglazuren 5029 en er overheen enkele stroken 5028 (kopergroen)”. De zelfgemaakte mokken waaruit we koffie drinken hebben ook een haal druipend blauwgroen glazuur. Babette noemt de glazuurnummers daarvan tussen neus en lippen door en opnieuw bij de koperbrons geglazuurde kandelaars op tafel. “Hoe die serienummers zijn ontstaan? Geen idee, die lepel ik zoop omdat ik ze van vroeger ken. Mijn moeder gebruikte die al. Zij was ook een glazuurfanaat. Dat zit er echt ingebakken”, lacht ze.
Na haar opleiding in Gouda ging ze naar Frankrijk. Toen ze later de receptenboekjes van haar moeder erfde, ging ze daarmee aan de slag. “Er was nog geen computer dus ik haalde de glazuurrecepten uit schriften met vinkjes bij de grondstoffen. Dat was een zoektocht want de verbeteringen die zijn aangebracht zie je niet altijd. En de recepten met loodmenie moest ik opnieuw uitvinden met andere grondstoffen.” Ze kreeg onder andere les van Natascha Zaludova en werkte samen met vele andere mensen.
Nu werkt ze alleen en in opdracht van bedrijven om op verzoek een exclusief glazuur samen te stellen. “Je leert ook dan van elkaar, zo krijg je heel veel terug van klanten. Wij hebben als basis veel kleuren aardewerkglazuren. Zelf werk ik graag met twee lagen over elkaar heen of kleuren door elkaar. Dat kan omdat Ve-Ka glazuren op een temperatuur van 1040 of 1050 °C zijn te stoken. Dat kun je natuurlijk ook met een goede kwaliteit fabrieksglazuren doen. Dan ga je lekker aan de slag en maak je je eigen kleur. Dat wil iedereen
toch? Het hoeft geen driehoekproef te zijn. Je kunt eenvoudig een AB proef” maken met bestaande glazuren. Dus van 0 naar 100% en steeds 10% erbij van het ene glazuur en eraf bij het andere”. Een voorbeeld van de resultaten in een dergelijke proef is te zien op de bijgaande foto’s met percentages.
Tajine met GL-5029 Hawaii als basis en enkele vegen GL-5028 kopergroen
Babette vervolgt haar advies: “Glazuren is precies werken. Gebruik een goede weegschaal, liefst geijkt, want het gaat bij proeven soms maar om 0,5% kleurstof. Je moet echt nauwkeurig zijn. Het allerbelangrijkste is alles opschrijven. Zet op de achterkant van je proef wat je doet, nummer alles. En waar stond het in de oven? Ook een oudere oven of een minder onderhouden oven maakt uit. Gebruik dezelfde weegschaal en dezelfde oven. Niet even bij een vriendin een vervolgproef maken.”
Over transparant glazuur op aardewerktemperatuur is ze heel duidelijk: “Craquelé ontstaat altijd op lage temperaturen. Je kunt het verminderen met een fritte, maar na verloop van tijd ontstaat het toch. Kijk maar eens goed in een museum naar aardewerkserviezen, bijvoorbeeld Delfts blauw. En op een tegeltje is het misschien niet zichtbaar, maar op een schaal door de spanning wel.”
De glazuren zijn tegenwoordig allemaal loodsafe, maar grondstoffen en regels veranderen en dat betekent voor een groothandel in glazuren een nieuwe uitdaging. “Koperoxide
Babette Duller geeft de lezers van KLEI keramiek magazine het glazuurrecept voor ‘een mooie blauw, met een werkje van de titaan’ zoals zij het omschrijft. Om 100 gram te maken meng je de volgende grondstoffen, poeders, als basis:
Daarna zeven en met water aanmaken. Het is een relatief eenvoudig recept dat bij stoken op 1150° C een mooi resultaat geeft. moet nu ook worden vermeld. Dat is van belang voor de gebruiker als je van het werk wilt eten. Maar voor ons is het ook van belang dat de pottenbakker, keramist moet ik eigenlijk zeggen, ook weet of het een poeder is dat door de huid dringt. Ik pas recepten aan om ze veilig te houden, maar je kan niet alles anders samenstellen. Dan vermelden we dat: Niet geschikt voor gebruiksgoed.” Door de jaren heen zijn veel kleuren glazuur gewijzigd en erbij gekomen. Maar de ‘vrouw in het blauw’ gaat vrolijk verder: “Nu maak ik kristalglazuren die voor iedereen toegankelijk zijn. Niet alle ovens kunnen zoveel stappen aan als je daar normaal voor nodig hebt. En de vraag naar steengoedglazuren neemt toe.”
Zie voor meer informatie over glazuren en voor de grondstoffen om zelf het recept te maken: www.ve-ka.nl/product-category/materialen/grondstoffen
*Voor meer informatie over AB proeven: zoek op internet ‘line blend’, bijvoorbeeld op YouTube ‘Volumetric Line Blend for Pottery Glazes’
Twee glazuren toegepast, GL 5007 over GL 5004 en de kleuren afzonderlijk afgebeeld
Bron: Klei Keramiek 2021